دیده بان

مقدمه
حبس به عنوان کیفر در تاریخ تحولات حقوق کیفری یعنی نیمه دوم قرن هیجدهم همواره به عنوان یک واقعیت گریزناپذیر وجود داشته است. هر چند در طی ادوار مختلف تحولاتی در رویکرد به فلسفه مجازات حبس پدیده آمده است. حق آزادی که پس از حق حیات اساسی ترین حق بشر محسوب می شود جایگاه خود را پیدا کرد و بر همین مبنا چهارچوب روابط قوای حاکم بر شهروندان بارها تعریف شد و حقوق شهروندی افزایش یافت و این مساله موجب قرونی تکالیف حکمرانان شد.
مردم به دنبال دولتهای پاسخگو بودند و انتظار داشتند حاکمان حقوق اولیه شهروندان را به صورت تمام و کمال حفظ و حراست کنند.
محور قرار گرفتن حقوق اساسی شهروندان بویژه آزادی، سلب آزادی از افراد را به عنوان یک استثناء کاملاً محدود مطرح کرد و گستردگی استفاده از حبس و بازداشت موقت را زیر سوال برد و سلب آزادی تنها برای موارد مهم و خطرناک مجاز شمرده شده و از این حیث به لحاظ نظری مشروعیت کاربرد حبس در شکل جاری آن دچار تردید شد و کمتر کسی می پذیرفت که از تمام مجرمان باید سلب آزادی شود.
آمارها نشان داد که حبس کیفری چه با فلسفه ارعاب بازدارندگی چه با فلسفه ا صلاح و درمان با شکست عملی مواجه شده است. در کشورهای  با نظام کیفری حبس محور، نه تنها ارتکاب جرم کاهش نیافت، بلکه آمار تکرار جرم توسط محکومین سابقه دار رقم بالایی است.1
ضمن این شکست عملی انتقادهای گسترده ای به آثار منفی زندان هم از لحاظ اقتصادی هم از لحاظ اجتماعی صورت گرفت.
هزینه های اقتصادی بالای زندان، حرفه ای تر شدن مجرمان زندانی شده، از هم پاشیدن خانواده های زندانیان و… تنها بخشی از اشکالات زندان بشمار می رفت

فهرست مطالب                                                                                            صفحه

چکیده

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………1

الف: ساماندهی تحقیق……………………………………………………………………………………………………….3

ب: تبیین موضوع رساله و ضرورت تحقیق راجع بر آن………………………………………………………….4

ج: اهمیت تحقیق………………………………………………………………………………………………………………7

د: اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………….7

ه: سوالات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………7

و: مشکلات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………8

ز: روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………8

ی:سابقه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………8

بخش اول: مفاهیم و تاریخچه و مبانی زندان و جایگزین های ان …………………………………………10

فصل اول: مفاهیم و تاریخچه زندان در دنیا………………………………………………………………………..10

مبحث اول : تعریف لغوی و اصطلاحی زندان…………………………………………………………………….10

مبحث دوم: تاریخچه زندان در دنیا……………………………………………………………………………………13

فصل دوم: تاریخچه و انواع زندان در ایران…………………………………………………………………………18

مبحث اول: تاریخچه زندان در ایران …………………………………………………………………………………18

مبحث دوم : انواع زندان در ایران………………………………………………………………………………………23

گفتار اول: زندان بسته……………………………………………………………………………………………………..24

گفتار دوم: مجتمع حرفه آموزی و کار درمانی……………………………………………………………………..24

گفتار سوم: موسسات صنفی، کشاورزی یا خدماتی……………………………………………………………..25

فصل سوم : زندان در اسلام……………………………………………………………………………………………..26

مبحث اول : موارد جواز حبس در فقه……………………………………………………………………………….29

فصل چهارم : عوامل عملی و نظری گرایش به جایگزین های حبس و مبانی آن……………………..33

مبحث اول: عوامل عملی ناکارآمدی کیفر حبس………………………………………………………………….34

گفتار اول: شکست مجازات حبس در دستیابی به اهداف……………………………………………………..35

بند اول: ناتوانی در پیشگیری از جرم…………………………………………………………………………………35

بند دوم: شکست برنامه های اصلاح و درمان………………………………………………………………………38

گفتار دوم: جرم زا بودن محیط زندان ………………………………………………………………………………..40

گفتار سوم: تعارض با اصل شخصی بودن مجازاتها……………………………………………………………..43

گفتار چهارم: هزینه اقتصادی زندان……………………………………………………………………………………47

گفتار پنجم: تراکم جمعیت زندان و کمبود فضای مناسب……………………………………………………..50

گفتار ششم: مشکلات بهداشتی موجود در زندان…………………………………………………………………50

گفتار هفتم: اثر روانی و نامطلوب زندان بر زندانی……………………………………………………………….51

گفتار هشتم: از بین رفتن حس مسئولیت…………………………………………………………………………….53

مبحث دوم: مبانی نظری ناکارامدی کیفر حبس و طرح جایگزین های آن……………………………….54

گفتار اول: تحولات کیفری و گسترش زندان ……………………………………………………………………..54

1- دیدگاه مکتب کلاسیک……………………………………………………………………………………………….54

2- دیدگاه مکتب نئوکلاسیک……………………………………………………………………………………………55

3- دیدگاه مکتب تحققی………………………………………………………………………………………………….55

4- دیدگاه مکتب دفاع اجتماعی ………………………………………………………………………………………55

گفتار دوم: نظریات جرم شناختی………………………………………………………………………………………56

بند اول: جرم شناسی کلاسیک………………………………………………………………………………………….57

بند دوم: جرم شناسی واکنش اجتماعی……………………………………………………………………………….58

الف: جرم شناسی تعامل گرا (نظریه برچسب زنی) …………………………………………………………….59

ب: جرم شناسی سازمانی…………………………………………………………………………………………………59

ج: جرم شناسی انتقادی و شاخه های آن……………………………………………………………………………60

گفتار سوم: مسئول پرداخت ضرر و زیان افرادی که بیگناه بازداشت شده اند. ………………………..62

الف: در شرایطی که قاضی مرتکب قصور شده باشد……………………………………………………………64

ب: در صورت عدم تقصیر قاضی……………………………………………………………………………………..65

ج: جبران ضرر معنوی………………………………………………………………….. ……………………………….66

فصل پنجم : مفهوم- مبانی- تاریخچه- اهداف و فواید جایگزین حبس…………………………………67

مبحث اول: تاریخچه و مفهوم جایگزین های حبس…………………………………………………………….67

گفتار اول: تاریخچه…………………………………………………………………………………………………………67

گفتار دوم: مفهوم……………………………………………………………………………….. …………………………68

بند اول: جایگزینی تقنینی…………………………………………………………………………………………………70

بند دوم: جایگزینی قضایی……………………………………………………………………………………………….71

مبحث دوم: مبانی قانونی برنامه های جایگزین حبس در سیاست جنایی…………………………………72

گفتار اول: سیاست جنایی بین المللی و منطقه ای در زمینه تحدید کیفر حبس و جایگزین آن……72

گفتار دوم: سیاست جنایی ملی ایران در زمینه تحدید کیفر حبس و جایگزین آن……………………..76

مبحث سوم: اهداف و فواید و ویژگی های و شرایط (کلی) جایگزین حبس…………………………..76

گفتار اول: اهداف و فواید جایگزین حبس…………………………………………………………………………76

بند اول: اهداف……………………………………………………………………………………………………………….76

 بند دوم: فواید………………………………………………………………….. ………………………………………….77

گفتار دوم: ویژگی ها و شرایط جایگزین……………………………………………………………………………78

بند اول: ویژگی ها………………………………………………………………….. …………………………………….78

بند دوم: شرایط…………………………………………………………………………………………… ………………..81

الف: فرهنگ سازی لازم………………………………………………………………………………………. ………..81

ب: داشتن قانونی مدون و صریح………………………………………………………………………………………83

ج: جرم موضوع جایگزین………………………………………………………………………………………………..84

د: مجرمان موضوع جایگزین…………………………………………………………………………………………….85

مبحث چهارم: ماهیت کیفرهای جایگزین حبس و مزایای بکارگیری آنها………………………………..85

گفتار اول: ماهیت کیفرهای جایگزین…………………………………………………………………………………85

گفتار دوم: مزایای بکارگیری کیفرهای جایگزین ………………………………………………………………..86

بخش دوم: انواع جایگزین ها و مقررات مربوط به آنها…………………………………………………………89

فصل اول: جایگزین های سنتی…………………………………………………………………………………………95

مبحث اول: آزادی مشروط ………………………………………………………………………………………………95

گفتار اول: تعریف و تاریخچه آزادی مشروط……………………………………………………………………..96

بند اول: تعریف آزادی مشروط…………………………………………………………………………………………96

بند دوم: تاریخچه آزادی مشروط………………………………………………………………………………………97

گفتار دوم: مبانی و قلمرو آزادی مشروط……………………………………………………………………………98

بند اول: مبانی آزادی مشروط……………………………………………………………………………………………98

بند دوم: قلمرو آزادی مشروط…………………………………………………………………………………………..98

گفتار سوم: شرایط و فواید آزادی مشروط و آثار آن…………………………………………………………….99

بند اول: شرایط آزادی مشروط………………………………………………………………………………………….99

بند دوم: فواید آزادی مشروط…………………………………………………………………………………………101

بند سوم: آثار آزادی مشروط101

گفتار چهارم: انتقادات وارد بر آزادی مشروط در حقوق کیفری ایران102

مبحث دوم: تعلیق اجرای مجازات103

گفتار اول: تعریف و تاریخچه تعلیق اجزای مجازات 105

بند اول: تعریف تعلیق اجرای مجازات105

بند دوم: تاریخچه تعلیق اجرای مجازات106

گفتار دوم: اهداف و فواید تعلیق اجرای مجازات107

بند اول: اهداف تعلیق 107

بند دوم: فواید تعلیق108

گفتار سوم: شرایط اعطای تعلیق اجرای مجازات و آثار لغوی آن108

بند اول: شرایط اعطای تعلیق 108

بند دوم: آثار اعطای تعلیق109

بند سوم: لغو تعلیق109

گفتار چهارم: انتقادات وارد بر تعلیق اجرای مجازات در حقوق کیفری ایران110

مبحث سوم: جزای نقدی111

گفتار اول: تاریخچه و مفهوم جزای نقدی112

بند اول: مفهوم112

بند دوم: تاریخچه113

گفتار دوم: ماهیت بازداشت بدل از جزای نقدی114

مبحث چهارم: محرومیت از حقوق اجتماعی115

گفتار اول: محرومیت از حقوق اجتماعی و خدمات عمومی و انواع آن116

بند اول: مفهوم محرومیت از حقوق اجتماعی116

بند دوم: انواع محرومیت از حقوق اجتماعی117

بند سوم: خدمات عمومی و انواع آن117

گفتار دوم: جایگاه قانونی محرومیت از حقوق اجتماعی به عنوان ضمانت اجرای کیفری118

بند اول: محرومیت از حقوق اجتماعی به عنوان کیفر اصلی118

بند دوم: محرومیت از حقوق اجتماعی به عنوان کیفر فرعی123

فصل دوم: جایگزین های جدید125

مبحث اول: دوره مراقبتی125

گفتار اول: مفهوم و تاریخچه دوره مراقبتی128

بند اول: مفهوم128

بند دوم: تاریخچه129

گفتار دوم: اهداف و قلمرو دوره مراقبتی130

بند اول: اهداف دوره مراقبتی130

بنده دوم قلمرو دوره مراقبتی130

گفتار سوم: جایگاه دوره مراقبتی در حقوق کیفری ایران130

مبحث دوم: جریمه روزانه136

گفتار اول: مفهوم جریمه روزانه و تاریخچه137

بند اول: مفهوم137

بند دوم:تاریخچه138

گفتار دوم: اهداف و فواید جریمه روزانه138

بند اول: اهداف138

بند دوم: فواید139

گفتار سوم: شرایط اعطا و نحوه اجرای جریمه روزانه139

گفتار چهارم: جایگاه جریمه روزانه در حقوق کیفری141

مبحث سوم: خدمات عمومی141

گفتار اول: تعریف و تاریخچه142

بند اول: تعریف142

بند دوم: تاریخچه144

گفتار دوم: اهداف و فواید خدمات عمومی145

بند اول: اهداف145

بند دوم: فواید145

گفتار سوم: شرایط انجام خدمات عمومی146

گفتار چهارم: جایگاه خدمات عمومی در حقوق کیفری ایران146

مبحث چهارم: حبس در منزل148

گفتار اول: مفهوم حبس در منزل149

گفتار دوم: فواید حبس در منزل149

مبحث پنجم: نظارت الکترونیکی و مراکز گزارش روزانه150

گفتار اول: مفهوم نظارت الکترونیکی و جایگاه آن در حقوق کیفری ایران150

بند اول: مفهوم نظارت الکترونیکی150

بند دوم: جایگاه نظارت الکترونیکی در حقوق کیفری ایران151

گفتار دوم: گزارش روزانه و شرایط مشمولان و جایگاهش در حقوق ایران151

بند اول: مفهوم مراکز گزارش روزانه151

بند دوم: شرایط مشمولان152

بند سوم: جایگاه این مراکز گزارش روزانه در ایران152

نتیجه گیری154

پیشنهادها160

منابع164

فهرست منابع فارسی

کتابها

1-آنسل، مارک ، دفاع اجتماعی، ترجمه محمدآشوری و علی حسینی نجفی ابرند آبادی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ 2-75?

2-آشوری، محمد، آئین دادرسی کیفری، انتشارات سمت، جلد دوم، چاپ دوم، سال 1380?

3-آشوری، محمد، جایگزین های زندان یا مجازاتهای بینابین ، نشر گرایش، چاپ اول، سال 83?

4-اردبیلی ، محمدعلی، حقوق جزای عمومی نشر میزان، جلد دوم، چاپ هفتم، سال 82?

5-بولک،برنارد، کیفرشناسی، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، انتشارات مجد، چاپ اول، 72?

6-بکاریا، سزار، رساله جرائم و مجازاتها، ترجمه علی اردبیلی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ دوم، 74?

7-پیکا، ژرژ، جرم شناسی، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ اول.

8-جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، انتشارات گنج دانش، چاپ دهم، سال 87?

دانلود فایل